ΣΤΑΤΙΝΕΣ..

Από το τέλος της δεκαετίας του 80, που κυκλοφόρησε η πρώτη στατίνη καμιά άλλη κατηγορία φαρμάκων εκτός ίσως απο την παρεξηγημένη  ασπιρίνη ,δεν γνώρισε τόσο μεγάλη εμπορική επιτυχία.

Εκατομμύρια  ασθενών  παίρνουν  στατίνες σ όλο τον κόσμο.

Χρόνο με το χρόνο οι τιμές της χοληστερίνης πέφτουν και ο φόβος για την πιθανότητα ενός καρδιακού επεισοδίου ή και θανάτου μεγαλώνει, καθώς μικρό μόνο ποσοστό του πληθυσμού παραμένει ακόμα στα τεχνητά φυσιολογικά όρια.

Πολίτες και γιατροί κατακλύζονται καθημερινά  από νέες πληροφορίες για το πόσο χρήσιμα φάρμακα είναι οι στατίνες  και πόσο κακιά είναι η χοληστερίνη.

Δωρεάν εξετάσεις προσφέρονται, ώστε κανένας πολίτης να μη στερηθεί τις στατίνες που η επαναστατική θεραπευτική τους δράση συγκρίνεται μόνο  με εκείνη των αντιβιοτικών.

Κατά καιρούς δημοσιεύσεις αναφέρονται και στις επιπλέον ευεργετικές δράσεις των στατινών  σε άλλα νοσήματα,  εκτός των καρδιαγγειακών, καθώς και στο όφελος που έχει η χορήγησή τους ακόμα και σε παιδιά και αιωνόβιους. 

Οι συνήθεις παρενέργειες περιγράφονται ήπιες και οι σοβαρές εξαιρετικά σπάνιες.

Οι περισσότεροι ασθενείς που παίρνουν στατίνη  είναι ηλικιωμένοι .

Οι  υ γ ι έ σ τ ε ρ ο ι  Έλληνες της τρίτης ηλικίας, παιρνουν σήμερα στατίνες.

Στις μεγάλες ηλικίες  όμως, η θεραπευτική δράση των στατινών  αμφισβητείται ακόμη περισσότερο.

Πολλές μελέτες δεν δείχνουν ωφέλεια ή ακόμα εμφανίζουν και αύξηση της θνητότητας από τη χρήση στατινών, για πρωτογενή πρόληψη σε μεγάλους ανθρώπους.

Οι παρενέργειες επίσης των στατινών είναι συχνότερες στους ηλικιωμένους. 

Οι  μ υ ο π ά θ ε ι ε ς που εκδηλώνονται με μυϊκή κόπωση και αδυναμία και οι μυαλγίες είναι αρκετά συχνές στο γενικό πληθυσμό τουλάχιστον 10% και καθόλου αθώες. 

Εκτός από την επιδείνωση στην ποιότητα ζωής,ο περιορισμός της κινητικότητας που προκαλούν  στερεί το όφελος της άσκησης, ενώ προδιαθέτει σε άλλες παθολογικές καταστάσεις και σε κατάθλιψη.

Επιπλέον η σπάνια αλλά θανατηφόρα επιπλοκή  της ραβδομυόλυσης είναι συχνότερη στους ηλικιωμένους, όπως και η ανάπτυξη διαβήτη. 

Το 25% της χοληστερίνης του ανθρώπινου οργανισμού  χρησιμοποιείται από τον εγκέφαλο. 

Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι οι στατίνες μπορεί να προκαλέσουν επεισόδια αιφνίδιας απώλειας μνήμης και νοητική έκπτωση που μπορούν να αποδοθούν λανθασμένα στην ηλικία.

Τα παιδιά και οι νεαρές ηλικίες είναι ο νέος στόχος της φαρμακοβιομηχανίας. Ταλαίπωροι γονείς, τρομοκρατημένοι από δημοσιεύματα και ειδικούς βασανίζουν τα παιδάκια τους και τους ίδιους με επαναλαμβανόμενες εργαστηριακές εξετάσεις  και εξαντλητικές δίαιτες με στέρηση βασικών υγιεινών τροφών όπως τα παρεξηγημένα αυγά, που αν αυξάνουν σε κάτι τη χοληστερίνη αυτό αφορά την καλή, προστατευτική για τα αγγεία χοληστερίνη HDL.

Η χοληστερίνη δεν είναι τοξική ουσία, αποτελεί απαραίτητο συστατικό των κυττάρων και ιδιαίτερα  στα παιδιά χρησιμεύει μεταξύ των άλλων και για την ανάπτυξη του εγκεφάλου, του νευρικού συστήματος και την παραγωγή ορμονών. 

Οι ιδανικες τιμές είναι πιο ελαστικές  στα παιδιά  απ΄ότι στους ενήλικες και μεταβάλλονται σε διάφορα στάδια της ανάπτυξής τους.

Μόνον η ¨οικογενής υπερχοληστεριναιμία¨ που εμφανίζεται σε 1 στα 500 παιδιά με τιμές συνήθως μεγαλύτερες από 350mg/ml χρειάζεται  ειδική  υγιεινοδιαιτητική παρέμβαση στην παιδική ηλικία.Μια εφιαλτική εικόνα, θα ήταν να δούμε παππούδες και εγγόνια να πίνουν τα ίδια φάρμακα που δεν χρειάζονται 

Μια άλλη ιδιαίτερα μεγάλη ομάδα πληθυσμού με πάθος για τη στατίνη είναι οι γυναίκες μέσης και προχωρημένης  ηλικίας.  Φυσιολογικά έχουν υψηλότερες τιμές από τον γενικό πληθυσμό και συνήθως αυξημένη και την καλή HDL χοληστερίνη, άρα και μεγαλύτερη προστασία από καρδιαγγειακά νοσήματα. 

Όχι μόνο προληπτικά δεν ωφελούνται απ’την χορήγηση στατινών, αλλά έχουν και μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν  όλες τις παρενέργειες αυτής της κατηγορίας φαρμάκων

Τελικά το φλέγον ερώτημα :

π ο ι ο ί   πρέπει να παίρνουν στατίνες;  

Με βάση τις μεγάλες κλινικές μελέτες οι στατίνες είναι χρήσιμα φάρμακα στη δευτερογενή πρόληψη, δηλαδή σε ασθενείς μετά  από  ένα καρδιακό ή αγγειακό επεισόδιο όπως ένα έμφραγμα μυοκαρδίου.

Αυτές μ ό ν ο ν  οι κατηγορίες ασθενών κατά τον οργανισμό αναφοράς NICE της Βρετανίας  πρέπει να παίρνουν στατίνες.

Το θεραπευτικό όφελος τώρα από την αντιμετώπιση της υψηλής χοληστερίνης σε καρδιοπαθείς, είναι πολύ μικρότερο από εκείνο της αντιμετώπισης άλλων παραγόντων, όπως

το  κ ά π ν ι σ μ α και η υπέρταση.

Και πριν την εμφάνιση των στατινών, οι ασθενείς που μετά από ένα έμφραγμα σταματούσαν το κάπνισμα,περπατούσαν και πρόσεχαν τη διατροφή τους ζούσαν για δεκαετίες μια φυσιολογική ζωή. 

Γενικά στην ιατρική ¨δεν θεραπεύουμε¨ εργαστηριακές  τιμές αλλά ασθενείς. 

Με δεδομένο όμως ότι ο εγκέφαλος χρειάζεται  τεράστιες ποσότητες χοληστερίνης,η περισσότερο προβληματική συνέπεια θα ήταν ότι οι άνθρωποι θα αποκτούσαν και επίπεδα  νοημοσύνης….  χιμπατζή.

Χαιρετε.

Βιβλιογραφία

World Health Organization. Health Statistics and Informatics 2004… Sever PS, Chang CL, et al. ..The Anglo-scandinavian Cardiac Outcome Trial: 11-year mortality follow up. ….Eur Heart J 2011
Petersen L, Christensen K, et al. Lipid-lowering treatment to the end.. A review of observational studies and RCTs on cholesterol and mortality in 80+years olds. Age and AgeingEuropean Guidelines on cardiovascular disease prevention in clinical practice. Eur Heart J 2007;28, 2375-2414Preiss D, Seshasai SR et al. Risk of incident diabetes with intensive-dose compared with moderate-dose statin therapy.